VeineMAGAZINE 37

COLUMN 53 Poep- en plasproblemen Soms komen ouders zelf met de vragen, soms moet ik het onderwerp aankaarten. Maar poepen en plassen worden in mijn kamer regelmatig besproken. Als ouders zelf aangeven dat ze hun kind graag zindelijk willen hebben, is dat vaak als een kind bijvoorbeeld alleen maar naar een bepaalde school mag als het zindelijk is. Soms wordt het onderwerp pas actueel als kinderen al veel ouder zijn. Onlangs had ik een meisje op zmlk-niveau dat alleen naar de vervolgopleiding mocht als ze zo goed als zindelijk was, terwijl het meisje zelf er in de jaren ervoor nooit belangstelling voor had. De motivatie ontbrak tot dat moment, maar was nu ineens wel aanwezig. Dan kan je eraan gaan werken. Vorige week sprak ik haar moeder nog die vertelde dat het best goed ging, maar dat haar dochter de laatste tijd weer wat ongelukjes had. Of we een opfriscursus konden organiseren. Natuurlijk regel ik dat dan. Er zijn in overal in Nederland speciale poep- en plaspoli’s waar gekeken wordt wat er in de weg zit om zindelijk te worden. Als bijvoorbeeld obstipatie continue prikkelt, kun je ook niet zindelijk worden met plassen. Als je zindelijk wil worden moet er bovendien sprake zijn van een koppeling tussen het bewustzijn, het feit dat je vulling hebt, en het sociale, dat je het loslaat op het moment dat je bij een toilet bent. De prikkel komt vaak wat later door bij kinderen met een beperking en wordt vaak verstoord doordat de ontlasting niet goed geregeld is. Men gaat dan ook achterhalen hoe het algehele poep- en plasritme is. Is er sprake van een zekere regelmaat? Zijn er al signalen zoals het zelf aangeven door het kind dat het een vieze broek heeft? Als dat zo is, kan alles op een rijtje gezet worden en kan aan de slag gegaan worden met plasschema’s, wekkers en beloningssystemen. Ik verwijs de kinderen die ik zie bijna altijd naar de HIPPER poli. HIPPER staat voor 'Hulp bij Ingewikkelde Poep- en Plasproblemen, Expertiseteam Rijndam'. De poep- en plaspoli’s in veel ziekenhuizen zijn eigenlijk voor normaal ontwikkelende kinderen en jongeren die moeite hebben met zindelijk worden. Als er sprake is van spasticiteit, spierspanningsproblemen, lichamelijke beperkingen, cognitief lager niveau en allerlei zaken die een rol kunnen spelen bij het al dan niet zindelijk worden, kun je terecht bij meer gespecialiseerde poli’s zoals de HIPPER poli die we hier in Rotterdam hebben. Een kinderarts kan er in de basis bijvoorbeeld voor zorgen dat de ontlasting goed verloopt, maar voor het stuk ‘zindelijk worden’ heb je dan een gespecialiseerde poli nodig. Die zijn er in het hele land, vaak gekoppeld aan revalidatiecentra. Als een kind heel afhankelijk is van zorg, moet je je ook afvragen wat het doel is wat je wil bereiken. Misschien is steeds naar een toilet moeten veel te moeilijk, maar kun je er wel aan werken dat een kind zelf kan aangeven wanneer het een schone luier nodig heeft. Ook dit kan een stap op de zelfstandigheidsladder zijn. Belangrijkste boodschap is dat het rijpingsproces in de hersenen op een bepaald niveau moet zijn om een kind zindelijk te kunnen maken. Bij de kinderen die ik zie is de leeftijd dan onbelangrijk. Sommige kinderen zijn hier met vier jaar aan toe, anderen zijn tien of zestien als ze zover zijn. Te vroeg beginnen levert niet alleen frustraties voor ouders op, maar ook voor de kinderen. • SANDRA TITULAER - kinderrevalidatiearts