Column Lyzette: Dis-ease 

Regelmatig voer ik coachingsgesprekken waarin begeleiders aangeven moeite te hebben de balans te vinden omdat persoonlijke problemen zwaar wegen en het lastig is om het werk ‘goed’ te kunnen doen. ‘Goed’ betekent dan voor de begeleider dat cliënten en collega’s niet merken dat er iets speelt in hun leven waardoor hij of zij zich eigenlijk helemaal niet goed voelt. Het is alsof de begeleider een masker opzet en de rol speelt van ‘goede’ begeleider of collega. Vaak niet eens bewust, het is een truc die we aangeleerd krijgen. Het is een truc die we allemaal beheersen; we willen een ‘goede’ vader, moeder, partner, werknemer, etcetera zijn. 

Ik adviseer begeleiders om ruimte aan hun gevoelens te geven door deze te delen met de ander. Dit advies staat dan vaak haaks op de visie van de begeleider, want ‘onze problemen horen we niet mee te nemen naar ons werk’, en ‘het brengt de cliënt schade aan als ik mij niet goed voel’. De gemiddelde denkwijze is dat we, het liefst positief gestemd, gebalanceerd met onze cliënten om moeten gaan. Maar positief gestemd zijn we nooit altijd en in balans ook niet. Sterker nog, we raken meer uit balans als we onze emoties niet gezond reguleren. Het onderdrukken van emoties kan je zelfs lichamelijk ziek maken. Stress is een van de grootste factoren die voor fysieke problemen zorgt. De Engelse benaming voor ziekte (disease) is letterlijk ‘ongemak’ (dis-ease). Brengt het de cliënt schade aan? Ieder mens heeft het vermogen om de ander aan te voelen en onze cliënten kunnen dat waarschijnlijk beter dan wij. De cliënt (of je kind, partner, collega, etcetera) zal alleen maar beter begrijpen wie je bent en dat wat hij bij je voelt klopt. Je kunt zeggen: “Ik ben verdrietig, dat ligt niet aan jou, maar ik wil dat je het weet. Want dan begrijp je waarom ik me misschien anders dan anders gedraag.”  

Gezond reguleren betekent je emoties de ruimte geven. Door ruimte te geven aan je gevoelens erken je ze, dat is in de eerste plaats belangrijk voor je eigen proces. Negatieve gevoelens vermijden we liever, maar ze horen bij het leven, ze maken dat we ook positieve gevoelens kunnen ervaren. Emoties moeten helemaal doorvoeld worden om plaats te maken voor andere gevoelens (je moet eerst door een dal lopen voordat je weer een nieuwe berg op kunt). Alles wat je onderdrukt zet zich vast in je lichaam en zorgt voor ‘dis-ease’. Hoe meer en hoe langer je onderdrukt hoe ‘zieker’ je wordt. 

Ruimte geven betekent niet dat je je hele ziel en zaligheid uit hoeft te storten; met een complete beschrijving van je problemen kun je bij een psycholoog of therapeut terecht. Maar ook dat is vaak een moeilijke stap. De generaties voor ons bestempelden je nog als ‘gestoord’ als je in therapie ging. Dat blijf ik bijzonder vinden. Als je pijn in je lijf hebt ga je naar een dokter, met pijn in je ziel naar een psycholoog. Daar is niets gestoords aan, het is gezonder dan vast blijven zitten in je onderdrukte gevoelens. Je brengt daarmee schade aan bij jezelf en bij anderen. Mogelijk is de onderliggende reden van het fysieke ongemak waarvoor je naar de dokter gaat zelfs je onderdrukte ellende.  

En hoe zit het dan met ‘je problemen niet meenemen naar je werk’. Het niet erkennen of uitspreken van je gevoelens betekent niet dat je ze niet meeneemt; zolang deze gevoelens er zijn draag je ze met je mee, óveral. Als jij deelt dat je je vandaag boos, verdrietig, uitgeput of hoe dan ook voelt dan geef je een voorbeeld en een spiegel; ‘mijn gevoelens mogen er zijn en dus de jouwe ook’. Daar wordt iedereen beter van, dan wordt alles ‘easier’.